वृक्षारोपण निबंध मराठी, वृक्षारोपण मराठी निबंध , वृक्षारोपण निबंध इन मराठी , वृक्षारोपण निबंध marathi, Vriksharopan Nibandh in Marathi, vriksharopan nibandh essay in marathi
वृक्षारोपण निबंध मराठी ( Vriksharopan Nibandh in Marathi)
वृक्षारोपण ही एक अत्यंत महत्त्वाची व गरजेची कृती आहे. मानवाच्या सुख-समृद्धीसाठी आणि पर्यावरणाच्या संतुलनासाठी झाडांचे असणे अनिवार्य आहे. वृक्ष आपल्याला जीवनदायी प्राणवायू देतात, सावली देतात, फळे देतात, औषधी गुणधर्मांनी परिपूर्ण असतात. त्यामुळे वृक्षारोपण ही एक सामाजिक जबाबदारी आहे.
आजच्या औद्योगिकरण व शहरीकरणाच्या युगात झाडांची अतोनात कत्तल केली जात आहे. शहरांमध्ये बिल्डिंग्स, रस्ते, मॉल्स उभारण्यासाठी मोठ्या प्रमाणावर वृक्षतोड होत आहे. त्यामुळे पर्यावरणाचा समतोल ढासळत आहे. पावसाचे प्रमाण कमी झाले आहे. उष्णतेचा स्तर वाढत चालला आहे. नद्यांचे व तलावांचे अस्तित्व संकटात आले आहे. ही सगळी स्थिती आपल्यालाच मानवजातीला धोक्याची घंटा आहे.
वृक्ष केवळ ऑक्सिजनच देत नाहीत तर ते हवामान नियंत्रित करतात. झाडे मुळे मातीची धूप होत नाही. भूगर्भातील पाण्याचा साठा टिकून राहतो. विविध पक्षी व प्राण्यांचे नैसर्गिक घर म्हणजे झाडे. फळझाडे, फुलझाडे, औषधी वनस्पती, लाकूड देणारी झाडे ही सगळ्यांची आपल्याला गरज असते. तीच गरज भागवण्यासाठी वृक्षारोपण करणे आवश्यक आहे.
शालेय जीवनातही वृक्षारोपणाचे महत्त्व सांगितले जाते. शाळांमध्ये वृक्षारोपण कार्यक्रम राबवले जातात. विद्यार्थी, शिक्षक, पालक सगळ्यांनी मिळून शाळेच्या आवारात, गावात, सार्वजनिक ठिकाणी झाडे लावतात. ही झाडे वाढवणे, त्यांना पाणी घालणे, त्यांची निगा राखणे ही सर्वांची जबाबदारी आहे.
सरकारनेही विविध योजनांच्या माध्यमातून वृक्षारोपणास प्रोत्साहन दिले आहे. वन विभाग, पंचायत समित्या, नगर परिषद, ग्रामपंचायत यांच्यामार्फत झाडांचे मोफत वाटप केले जाते. ‘वन महोत्सव’, ‘हिरवळ सप्ताह’, ‘पर्यावरण दिन’ इत्यादी निमित्तांनी मोठ्या प्रमाणावर वृक्षारोपण कार्यक्रम आयोजित केले जातात. काही स्वयंसेवी संस्था व पर्यावरणप्रेमी मंडळेही सातत्याने झाडे लावण्याचे कार्य करत आहेत.
वृक्षारोपण करताना स्थानिक हवामानाला अनुकूल असलेली झाडे निवडणे गरजेचे असते. अशोक, बदाम, पिंपळ, वड, बकुळ, आवळा, सीताफळ, आंबा, जांभूळ, गुलमोहर अशी झाडे महाराष्ट्रात सहज वाढतात. शेतकरी बांधव शेताच्या बांधावर लिंबू, चिकू, केळी, बोर अशी फळझाडे लावतात. यामुळे उत्पन्नही मिळते आणि पर्यावरणाची सेवा देखील होते.
वृक्षारोपणाच्या फायद्यांकडे पाहिले तर ते अनंत आहेत. वृक्ष हवेतून कार्बन डायऑक्साइड शोषून घेतात आणि ऑक्सिजन निर्माण करतात. ते प्रदूषण रोखतात. आवाजाचे प्रदूषणही कमी होते. झाडे मुळे थंडी आणि उन्हाच्या लाटा सौम्य होतात. मृदाप्रदूषण रोखले जाते. मातीची सुपीकता टिकून राहते. अनेक औषधे ही झाडांपासून मिळतात. भारतीय आयुर्वेदिक औषधांत झाडांचे महत्त्व फार मोठे आहे. तुळस, नीम, आवळा, हळद, अश्वगंधा, अर्जुन अशी झाडे औषधी गुणांनी परिपूर्ण आहेत.
आपल्या पारंपरिक भारतीय संस्कृतीत झाडांचे पूजन होते. वड, पिंपळ, आंबा, बेल, कडुलिंब, तुळस या झाडांना धार्मिक महत्त्व आहे. सण, उत्सव, विधी यामध्ये झाडे वापरली जातात. देवळांजवळ मोठी झाडे असतात. ती निसर्गाच्या देवतेसारखी पूजली जातात. ही श्रद्धा झाडांचे संरक्षण करते.
वर्तमानात झाडांची संख्या कमी होत असल्यामुळे हवामान बदलाचे भयानक परिणाम दिसून येत आहेत. अनियमित पावसामुळे शेतकरी संकटात आहेत. दुष्काळ व पूर वारंवार येत आहेत. धूळ व प्रदूषणामुळे लोकांना श्वसनाचे त्रास होऊ लागले आहेत. लहान मुलांना अॅलर्जी, सर्दी, दम्याचे प्रमाण वाढले आहे. याचे मूळ कारण म्हणजे झाडांची कमतरता. म्हणून प्रत्येक नागरिकाने झाडे लावणे व त्यांचे संगोपन करणे हे कर्तव्य समजून पार पाडले पाहिजे.
एक झाड लावणे म्हणजे शंभर पुण्य मिळवण्यासारखे आहे. आज एक झाड लावल्यानंतर पाच-सात वर्षांनी ते आपल्याला फळे, सावली, हवा, सौंदर्य, औषध या स्वरूपात परतफेड करते. त्यामुळे आपला आजचा प्रयत्न हा भविष्यासाठी मोलाचा ठरतो. आज लावलेली झाडे उद्या आपल्या पुढच्या पिढीला जीवदान देतील. म्हणून वृक्षारोपण ही काळाची गरज आहे.
बालक, तरुण, वृद्ध, गृहिणी, विद्यार्थी, शेतकरी, नोकरदार, व्यावसायिक सर्वांनी मिळून वर्षातून एकदा नव्हे तर प्रत्येक महिन्यात एक झाड लावण्याचा संकल्प केला पाहिजे. आपल्या वाढदिवसाला, सणाला, लग्नाच्या वाढदिवसाला, स्मृतीदिनी झाड लावले पाहिजे. अशा अनेक प्रेरणादायी गोष्टी जर आपण करायला सुरुवात केली, तर आपले गाव, शहर आणि देश हिरवळीत न्हालेल दिसेल.
शाळा, महाविद्यालये, सरकारी संस्था, कंपन्या यांनी CSR (Corporate Social Responsibility) च्या माध्यमातून वृक्षारोपणाला चालना दिली पाहिजे. केवळ झाड लावणे पुरेसे नाही, तर ती झाडे जगवण्याचीही काळजी घेतली पाहिजे. पाणी, कुंपण, खत, वेळोवेळी निगा राखणे, हीही तितकीच महत्त्वाची प्रक्रिया आहे.
वृक्षारोपण हा एक दिवशीचा कार्यक्रम नसून तो एक दीर्घकालीन उपक्रम आहे. झाडे लावून त्यांच्याशी आपले भावनिक नाते निर्माण करावे लागते. त्यांच्या वाढीकडे लक्ष दिले पाहिजे. त्यांच्या गरजा समजून घेतल्या पाहिजेत. आपल्या मुलांप्रमाणे झाडांचीही काळजी घेणं, हे खरे पर्यावरणप्रेम होय.
सध्या अनेक शहरांमध्ये “माझं झाड, माझी जबाबदारी” अशा संकल्पनांना प्रोत्साहन दिलं जातंय. लोक झाडांना नावं देतात, त्यांचे फोटो सोशल मिडियावर शेअर करतात, झाडांच्या वाढीचा लेखा ठेवतात. ही एक चांगली सुरुवात आहे. निसर्ग व माणसातील दरी भरून काढण्याचा हा मार्ग आहे.
माणसाने जर निसर्गाचा सन्मान केला, तर निसर्गही माणसाला भरभरून देतो. झाडांमुळे नद्या जिवंत राहतात, पाणी साठतं, जमिनीत ओल टिकते. त्यामुळे शेती सुधारते, अन्नधान्य मिळते. एकूणच जीवन अधिक समृद्ध होते. म्हणूनच वृक्षारोपण म्हणजे एक महान सामाजिक व राष्ट्रीय कार्य आहे.
पर्यावरणाचे रक्षण करणे ही आजच्या काळात प्रत्येक नागरिकाची प्राथमिक जबाबदारी आहे. ती पार पाडायची असेल तर झाडे लावावीच लागतील. वृक्षारोपण हे केवळ पर्यावरण रक्षणाचे साधन नाही, तर ते भविष्यासाठीची गुंतवणूक आहे. त्यामुळे आपण सर्वांनी वृक्षारोपणाच्या कार्यात स्वतःला झोकून द्यावे, हीच काळाची मागणी आहे.
Vriksharopan Marathi Nibandh FAQ
Q. वृक्षारोपण मराठी निबंध किती शब्दात लिहिण्यात आला आहे?
Ans: वृक्षारोपण मराठी निबंध 789 शब्दात लिहिण्यात आला आहे.
हे पण वाचा 👇👇👇
असा घडवूया महाराष्ट्र मराठी निबंध
मी marathinibandhtopics.in लेखक आणि फाउंडर आहे मला लिहिण्याची वाचण्याची खूप आवड आहे मला या क्षेत्र मध्ये 5 वर्षा चे अनुभव आहे मी या ब्लॉग ची सुरुवात विद्यार्थ्यांना निबंध उपलब्ध करून देण्यासाठी केले आहे आमचे निबंध तुम्हाला कसे वाटतात कमेंट करून नक्की सांगत जा धन्यवाद 🙏🙏