स्वच्छ भारत अभियान निबंध मराठी, स्वच्छ भारत अभियान मराठी निबंध, स्वच्छ भारत अभियान निबंध marathi, Swachh Bharat Abhiyan Nibandh Marathi, swachh bharat abhiyan essay in marathi
स्वच्छ भारत अभियान निबंध मराठी ( Swachh Bharat Abhiyan Nibandh Marathi)
स्वच्छ भारत अभियान ही भारत सरकारने सुरू केलेली एक महत्त्वाची आणि व्यापक मोहीम आहे. या अभियानाची सुरुवात २ ऑक्टोबर २०१४ रोजी महात्मा गांधींच्या जयंतीच्या दिवशी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते करण्यात आली. या अभियानामागचा मुख्य उद्देश भारत देश स्वच्छ, सुंदर आणि रोगमुक्त बनवणे हा आहे. ही मोहीम केवळ सरकारी यंत्रणांपुरती मर्यादित नसून देशातील प्रत्येक नागरिकाचा सक्रिय सहभाग या अभियानात अपेक्षित आहे.
स्वच्छतेचा आपल्या दैनंदिन जीवनात फार मोठा प्रभाव असतो. घाण व अस्वच्छता यामुळे अनेक रोग उद्भवतात. डेंग्यू, मलेरिया, टायफॉईड, कॉलरा यांसारखे आजार स्वच्छतेअभावी पसरतात. त्यामुळे आरोग्य राखण्यासाठी स्वच्छता अत्यंत महत्त्वाची आहे. परंतु अनेकदा लोक या गोष्टीकडे दुर्लक्ष करतात. रस्त्यावर कचरा फेकणे, सार्वजनिक ठिकाणी थुंकणे, उघड्यावर शौचास जाणे हे प्रकार अजूनही अनेक भागात पाहायला मिळतात. या सवयींना आळा घालण्यासाठीच स्वच्छ भारत अभियान सुरू करण्यात आले.
या अभियानांतर्गत सरकारने अनेक योजना राबवल्या. उघड्यावर शौचास जाणे थांबवण्यासाठी लाखो स्वच्छतागृहे बांधण्यात आली. शाळा, ग्रामपंचायत कार्यालय, सार्वजनिक ठिकाणी स्वच्छता राखण्यासाठी खास सफाई कर्मचारी नेमण्यात आले. कचरामुक्त गाव आणि शहरे बनवण्यासाठी ओला व सुका कचरा वेगळा जमा करण्याची मोहीम राबवली गेली. विविध माध्यमांतून जनजागृती केली गेली. टीव्ही, रेडिओ, इंटरनेट, पोस्टर, जाहिराती, चित्रपट आणि नामवंत व्यक्तींच्या माध्यमातून लोकांपर्यंत स्वच्छतेचा संदेश पोहोचवण्याचा प्रयत्न झाला.
या अभियानाचा सर्वाधिक फायदा ग्रामीण भागाला झाला आहे. ग्रामीण भागात स्वच्छतागृहाची कमतरता होती. अनेक गावांमध्ये महिलांना उघड्यावर शौचास जावे लागे, जे त्यांच्या आरोग्यासह सुरक्षिततेच्या दृष्टीनेही अत्यंत धोकादायक होते. पण या अभियानामुळे लाखो महिलांना सन्मानाने जगता आले. सरकारने महिलांसाठी स्वतंत्र स्वच्छतागृह बांधण्यावर विशेष भर दिला. गावात कचऱ्याची विल्हेवाट लावण्यासाठी कचराकुंड्या, कंपोस्ट खड्डे तयार करण्यात आले. यामुळे संपूर्ण गावाचा चेहरामोहरा बदलून गेला.
शहरांमध्येही या अभियानामुळे अनेक बदल झाले. नगरपालिका आणि महानगरपालिकांनी नियमित स्वच्छता मोहिमा राबवायला सुरुवात केली. नागरिकांमध्ये जागरूकता निर्माण झाली. अनेक स्वयंसेवी संस्था, विद्यार्थी, महिला बचतगट यांनी हातात झाडू घेऊन रस्ते स्वच्छ करण्याचे काम हाती घेतले. काही शहरांनी तर प्लास्टिकमुक्त बनण्याचा संकल्प केला. स्वच्छतेच्या स्पर्धांमध्ये सहभागी होऊन आपल्या शहराला पहिल्या क्रमांकावर आणण्याचा प्रयत्न केला.
स्वच्छ भारत अभियानामुळे केवळ स्वच्छतेबाबत जागरूकता वाढली नाही, तर रोजगाराच्या संधीही निर्माण झाल्या. सफाई कर्मचाऱ्यांची भरती झाली, कचरा संकलन आणि व्यवस्थापन यामध्ये हजारो लोकांना नोकरी मिळाली. बायोगॅस प्रकल्प, कचऱ्यावर प्रक्रिया करणारी केंद्रे, पुनर्वापर यंत्रणा यामुळे नव्या उद्योगांची सुरुवात झाली. स्थानिक स्वराज्य संस्थांना उत्पन्नाचा स्रोत निर्माण झाला. त्यामुळे हे अभियान आर्थिकदृष्ट्याही फायदेशीर ठरले.
मात्र अजूनही या अभियानाला अनेक अडचणींचा सामना करावा लागत आहे. काही ठिकाणी लोक अजूनही स्वच्छतेबाबत गंभीर नाहीत. सार्वजनिक ठिकाणी घाण करणे, शौचालये वापरण्याऐवजी उघड्यावर शौचास जाणे, कचरा रस्त्यावर फेकणे असे प्रकार सर्रास सुरूच आहेत. शासनाने जरी यासाठी कडक कायदे केले असले तरी अंमलबजावणीत काही प्रमाणात अडथळे येतात. स्वच्छ भारत अभियानाची खरी यशस्वीता ही केवळ सरकारी यंत्रणेवर नाही तर नागरिकांच्या सहकार्यावर अवलंबून आहे.
स्वच्छ भारत अभियानाची खरी सुरुवात आपल्या घरापासून होते. जर प्रत्येकाने स्वतःच्या घराच्या, परिसराच्या, शाळेच्या, कार्यालयाच्या स्वच्छतेची जबाबदारी घेतली तर संपूर्ण देश स्वच्छ होऊ शकतो. लहान मुलांमध्ये लहानपणापासूनच स्वच्छतेची सवय लागली पाहिजे. शाळांमध्ये नियमित स्वच्छता मोहीमा, प्रात्यक्षिके, स्पर्धा यामधून स्वच्छतेचे महत्त्व पटवून देणे गरजेचे आहे. मोठ्यांनीही त्यांना आदर्श दाखवायला हवा.
आपण जर आपल्या घरात कोणीतरी बाहेरून आले आणि आपला घराचा परिसर घाण आहे असे पाहिले, तर आपल्याला कसे वाटेल? देश म्हणजे आपल्या घराप्रमाणेच आहे. देशाची स्वच्छता आपली जबाबदारी आहे. आपला परिसर, गाव, शहर स्वच्छ ठेवले तर पर्यटकही आकर्षित होतात. यामुळे पर्यटन उद्योगाला चालना मिळते, रोजगार निर्मिती होते. म्हणूनच स्वच्छतेचा फायदा केवळ आरोग्यापुरता मर्यादित नसून तो आर्थिक आणि सामाजिक प्रगतीशीही निगडित आहे.
महात्मा गांधींना स्वच्छतेचे विशेष महत्त्व वाटत होते. त्यांनी नेहमीच सांगितले की, “स्वराज्यापेक्षा स्वच्छता महत्त्वाची आहे.” त्यामुळेच त्यांच्या विचारांवर चालत हा अभियान राबवण्यात आला. या अभियानाने संपूर्ण जगाचे लक्ष वेधले. अनेक आंतरराष्ट्रीय संस्था आणि देशांनी भारताच्या या उपक्रमाचे कौतुक केले. युनायटेड नेशन्स, जागतिक बँक यांनी या मोहिमेसाठी सहकार्यही दिले.
आज आपल्याला या अभियानाच्या यशासाठी अधिक प्रयत्न करणे आवश्यक आहे. फक्त सरकारी योजनांवर अवलंबून राहून चालणार नाही. प्रत्येक व्यक्तीने हा विषय मनावर घेतला पाहिजे. आपला परिसर स्वच्छ ठेवणे, सार्वजनिक ठिकाणी कचरा न टाकणे, स्वच्छतागृहाचा नियमित वापर करणे, प्लास्टिकचा वापर कमी करणे, ओला व सुका कचरा वेगळा जमा करणे अशा लहान लहान गोष्टींमधून आपण या अभियानात मोठा वाटा उचलू शकतो.
स्वच्छ भारत अभियान ही केवळ एक योजना नाही, तर देश बदलण्याची एक संधी आहे. आपण सर्वांनी मिळून या संधीचे सोने केले पाहिजे. कारण स्वच्छता म्हणजेच आरोग्य, आणि आरोग्य म्हणजेच समृद्ध जीवन. जर प्रत्येक भारतीयाने हा संकल्प केला की “मी माझे घर, माझा परिसर स्वच्छ ठेवणार”, तर कुठलीही योजना अयशस्वी होणार नाही. चला, आपण सर्व मिळून भारताला स्वच्छ, निरोगी आणि विकसित देश बनवूया.
स्वच्छ भारत – सुंदर भारत – आपला भारत!
Swachh Bharat Abhiyan Marathi Nibandh FAQ
Q. स्वच्छ भारत अभियान मराठी निबंध किती शब्दात लिहिण्यात आला आहे?
Ans: स्वच्छ भारत अभियान मराठी निबंध 776 शब्दात लिहिण्यात आला आहे.
हे पण वाचा 👇👇👇
मी marathinibandhtopics.in लेखक आणि फाउंडर आहे मला लिहिण्याची वाचण्याची खूप आवड आहे मला या क्षेत्र मध्ये 5 वर्षा चे अनुभव आहे मी या ब्लॉग ची सुरुवात विद्यार्थ्यांना निबंध उपलब्ध करून देण्यासाठी केले आहे आमचे निबंध तुम्हाला कसे वाटतात कमेंट करून नक्की सांगत जा धन्यवाद 🙏🙏