सावित्रीबाई फुले माहिती मराठी निबंध , Savitribai Phule essay in Marathi, Savitribai Phule Nibandh Marathi, सावित्रीबाई फुले निबंध, सावित्रीबाई फुले यांचे शैक्षणिक कार्य निबंध, सावित्रीबाई फुले यांची माहिती,
सावित्रीबाई फुले माहिती मराठी निबंध ( Savitribai Phule essay in Marathi)
सावित्रीबाई फुले या भारतातील पहिल्या महिला शिक्षिका आणि समाजसुधारक होत्या. त्यांचा जन्म ३ जानेवारी १८३१ रोजी पुणे जिल्ह्यातील नायगाव या गावात झाला. त्या काळात स्त्रियांच्या शिक्षणाला फारसा महत्त्व दिलं जात नव्हतं. महिलांना वाचण्याचा, लिहिण्याचा अधिकार नव्हता. अशा काळात सावित्रीबाई फुले यांनी शिक्षणाचं महत्व ओळखून स्त्रियांसाठी शिक्षणाचे दरवाजे खुले केले.
त्यांचे वडील खांडोजी नेवसे पाटील शेतकरी होते. लहान वयातच, केवळ नऊव्या वर्षी त्यांचा विवाह जोतिराव फुले यांच्याशी झाला. जोतिराव फुले हे देखील मोठे समाजसुधारक होते. जोतिरावांनी सावित्रीबाई यांना शिक्षणासाठी प्रोत्साहित केलं. त्यांच्या पाठिंब्यामुळे सावित्रीबाई फुले यांनी शिक्षण घेण्यास सुरुवात केली. त्या स्वतः शिकल्या आणि इतर मुलींना शिकवण्यास सुरुवात केली. त्या भारतातील पहिल्या महिला शिक्षिका बनल्या.
१८४८ साली पुण्यात त्यांनी आणि जोतिराव फुले यांनी मिळून मुलींसाठी पहिली शाळा सुरू केली. ही शाळा भिडे वाडा येथे होती. त्या काळी ही एक धाडसी पाऊल होती कारण समाजात स्त्रियांना शिक्षण मिळणे म्हणजे पाप मानलं जायचं. सावित्रीबाईंना अनेक वेळा अपमानास्पद वागणूक दिली गेली. त्यांच्यावर दगड फेकले गेले, त्यांच्यावर चिखल फेकला गेला, पण त्या न डगमगता आपल्या कार्यावर विश्वास ठेवून शिक्षणाचं कार्य करत राहिल्या.
सावित्रीबाई फुले यांचं कार्य केवळ शिक्षणापुरतं मर्यादित नव्हतं. त्यांनी स्त्रियांच्या हक्कांसाठीही काम केलं. त्या विधवा महिलांना आधार देत असत. त्या काळी विधवांना समाजात मान मिळत नसे, त्यांना अपमानित केलं जात असे. अशा महिलांसाठी त्यांनी ‘बालहत्याप्रतिबंधक गृह’ सुरू केलं. या ठिकाणी विधवा स्त्रिया त्यांच्या बाळांसह सुरक्षितपणे राहू शकत होत्या. त्या महिलांच्या पुनर्वसनासाठीही काम करत असत.
सावित्रीबाई फुले यांनी स्त्री-शिक्षण, विधवांचा पुनर्विवाह, अस्पृश्यता निर्मूलन, दलितांमध्ये शिक्षणाचा प्रचार, स्त्रीसमानता यासाठी आयुष्यभर झटत राहिल्या. त्या नेहमी म्हणत की, “स्त्री ही पुरुषाच्या बरोबरीने उभी राहिली पाहिजे. तिला सुद्धा शिक्षणाचा आणि आत्मसन्मानाचा हक्क आहे.” त्यांच्या या विचारांनी अनेकांना प्रेरणा दिली आहे.
त्यांचे लेखनही समाजजागृतीचं मोठं माध्यम ठरलं. त्यांनी अनेक कविता लिहिल्या. त्यांच्या कवितांमधून त्या स्त्रियांच्या दु:खांबद्दल बोलत आणि त्यांना शिक्षण घेण्याचं, अन्यायाविरुद्ध लढण्याचं बळ देत. त्यांच्या ‘काव्यफुले’ नावाच्या पुस्तकात त्यांच्या कविता व विचारांचं दर्शन घडतं.
सावित्रीबाईंचं जीवन अनेक अडचणींनी भरलेलं होतं, पण त्या कोणत्याही अडचणींमुळे थांबल्या नाहीत. त्यांनी शेकडो विद्यार्थिनी तयार केल्या. त्या फक्त एक शिक्षिका नव्हत्या, तर त्या एक क्रांतिकारी महिला होत्या ज्या समाजातील रुढी, परंपरा, अन्याय यांच्याविरोधात लढत होत्या.
१८९७ साली पुण्यात प्लेगची साथ आली होती. त्या वेळी सावित्रीबाई आणि त्यांचा दत्तक मुलगा यशवंतराव यांनी प्लेगग्रस्त रुग्णांसाठी सेवा केंद्र सुरू केलं. त्या स्वतः प्लेगग्रस्त रुग्णांची सेवा करत असत. एका रुग्णाला मदत करताना त्या स्वतः प्लेगग्रस्त झाल्या आणि १० मार्च १८९७ रोजी त्यांचं निधन झालं. शेवटच्या क्षणापर्यंत त्या सेवा करत राहिल्या. त्याग, समर्पण आणि समाजहितासाठी जगणं काय असतं, याचं उत्तम उदाहरण म्हणजे सावित्रीबाई फुले.
सावित्रीबाई फुले यांच्या योगदानामुळे आज अनेक स्त्रिया शिक्षण घेत आहेत, वेगवेगळ्या क्षेत्रात यशस्वी होत आहेत. त्यांच्या कार्यामुळे स्त्रियांच्या हक्कांची पायाभरणी झाली. त्यांच्या जिद्दीमुळे, त्यागामुळे आणि धैर्यामुळे आज भारतात स्त्रियांना शिक्षणाचा आणि आत्मसन्मानाचा अधिकार मिळाला आहे.
त्यांचं कार्य केवळ इतिहासापुरतं मर्यादित नाही, तर आजही त्यांच्या विचारांची गरज आहे. आजही काही ठिकाणी स्त्रियांना शिक्षण नाकारलं जातं, बालविवाह होतात, स्त्रीभ्रूण हत्या होते. अशा परिस्थितीत सावित्रीबाई फुले यांच्या विचारांना पुन्हा नव्यानं समजून घेणं आणि समाजात राबवणं ही आपली जबाबदारी आहे.
आजही अनेक शाळा, महाविद्यालयं, सामाजिक संस्था सावित्रीबाई फुले यांच्या नावाने कार्यरत आहेत. सरकारने त्यांच्या स्मरणार्थ अनेक योजना राबवल्या आहेत. महाराष्ट्र शासन दरवर्षी ३ जानेवारी हा दिवस ‘बालिका दिन’ म्हणून साजरा करते. ही त्यांना दिलेली आदरांजली आहे.
सावित्रीबाई फुले यांच्या कार्याचा प्रभाव आजही दिसून येतो. त्यांच्या कार्यातून आपल्याला शिकण्यासारखं खूप काही आहे – धैर्य, आत्मविश्वास, संघर्ष, समाजासाठी समर्पण आणि शिक्षणासाठी न थकता चालणारी जिद्द. त्यांनी दाखवलेल्या मार्गावर चालणं हेच त्यांच्याप्रती खरी श्रद्धांजली ठरेल.
भारताच्या इतिहासात सावित्रीबाई फुले यांचं स्थान अत्यंत मानाचं आहे. त्या आधुनिक भारताच्या समाजक्रांतीची आधारस्तंभ आहेत. त्यांनी महिलांसाठी केवळ शिक्षणच नाही, तर एक नवा आत्मसन्मानाचा मार्ग उघडून दिला. त्यांच्या संघर्षाची आणि कार्याची जाणीव ठेवून आपण सर्वांनी महिलांच्या सन्मानासाठी आणि शिक्षणासाठी कार्यरत राहणं आवश्यक आहे. कारण सावित्रीबाईंनी दाखवलेला प्रकाशाचा मार्गच आपल्या देशाच्या प्रगतीचा खरा आधार आहे.
Savitribai Phule essay in Marathi F.A.Q
Q. सावित्रीबाईंचा जन्म कधी झाला?
Ans: ३ जानेवारी १८३१ रोजी सातारा जिल्ह्यातील नायगाव येथे सावित्रीबाईंचा जन्म झाला होता.
हे पण वाचा 👇
मी marathinibandhtopics.in लेखक आणि फाउंडर आहे मला लिहिण्याची वाचण्याची खूप आवड आहे मला या क्षेत्र मध्ये 5 वर्षा चे अनुभव आहे मी या ब्लॉग ची सुरुवात विद्यार्थ्यांना निबंध उपलब्ध करून देण्यासाठी केले आहे आमचे निबंध तुम्हाला कसे वाटतात कमेंट करून नक्की सांगत जा धन्यवाद 🙏🙏