पाणी अडवा पाणी जिरवा मराठी निबंध, पाणी अडवा पाणी जिरवा मराठी निबंध १५०० शब्द, Pani Adva Pani Jirva Marathi Nibandh, Pani Adva Pani Jirva Marathi Nibandh lekhan, Pani Adva Pani Jirva essay in marathi, Save water essay in marathi
पाणी अडवा पाणी जिरवा मराठी निबंध | Pani Adva Pani Jirva Marathi Nibandh
पाणी हे पृथ्वीवरील सर्वात मौल्यवान आणि आवश्यक नैसर्गिक संसाधन आहे. मानवी जीवन, प्राणी, झाडे तसेच संपूर्ण निसर्गचक्र या पाण्यावर अवलंबून आहे. मात्र, दिवसेंदिवस पाण्याचे दुर्भिक्ष्य जाणवू लागले आहे. अनेक भागांमध्ये टंचाई, दुष्काळ, शेतीचा ऱ्हास, स्थलांतर या गंभीर समस्या निर्माण झाल्या आहेत. त्यामुळेच “पाणी अडवा, पाणी जिरवा” ही चळवळ केवळ नारा न राहता आजच्या काळात एक अत्यावश्यक उपाय बनला आहे.
पावसाचे पाणी वर्षातून काही महिन्यांसाठीच पडते आणि बरेच पाणी वाहून समुद्रात जाते. हेच पाणी जर आपण अडवून, जमिनीत जिरवले तर ते भूगर्भात साठवता येते. यामुळे भूजल पातळी वाढते, विहिरी, नळ, बोअरवेल्सना वर्षभर पाणी मिळते आणि शेतीसाठीही पुरेसे पाणी उपलब्ध होते. आजही आपल्या देशात अशी अनेक गावे आहेत जिथे जलसंधारणाच्या योग्य उपायांमुळे संपूर्ण वर्षभर पाण्याची टंचाई जाणवत नाही.
शेती हा भारताचा मुख्य व्यवसाय आहे. या शेतीसाठी पाण्याची अत्यंत गरज असते. पण दरवर्षी उन्हाळ्यात अनेक ठिकाणी पाण्याची भीषण टंचाई जाणवते. जलाशय कोरडे पडतात, जनावरांना पाणी मिळत नाही, शेती उजाड होते. अशावेळी जर आपण पावसाचे पाणी अडवले तर या समस्या खूप अंशी टाळता येतील. एकेकाळी कोरडे असलेले हिवरे बाजार, राळेगण सिद्धी, जलगाव जिल्ह्यातील अनेक गावे यांनी पाणी अडवून विकासाची वाट धरली आहे.
पाणी अडवण्याचे अनेक मार्ग आहेत. जलसंवर्धनाच्या पारंपरिक पद्धतींपासून ते आधुनिक तंत्रज्ञानापर्यंत अनेक उपाय उपलब्ध आहेत. पावसाचे पाणी अडवण्यासाठी छोटे बंधारे, शेततळी, गवताची बंधारे, कंटूर बांधणी, झाडांची लागवड, रेन वॉटर हार्वेस्टिंग यासारखे उपाय अतिशय परिणामकारक ठरले आहेत. विशेषतः शहरी भागात घरांवर छप्परावर पडणारे पाणी एका टाकीत साठवले जाते आणि नंतर ते वापरासाठी वा जमिनीत जिरवण्यासाठी वापरले जाते. यामुळे भूगर्भातील पाण्याची पातळी सुधारते.
“पाणी अडवा, पाणी जिरवा” या मोहिमेचा सामाजिक परिणामही मोठा आहे. या उपक्रमामुळे गावकऱ्यांमध्ये एकजूट निर्माण होते. श्रमदानाच्या माध्यमातून बंधारे बांधले जातात. लोकांना निसर्गाविषयी प्रेम निर्माण होते. साचलेले पाणी हे फक्त पाण्याचे भांडार नसते तर ते भविष्यकाळातील अन्न, रोजगार, आणि जीवनाची शाश्वती असते. त्यामुळे ही चळवळ ही केवळ पाणी वाचवण्यापुरती मर्यादित न राहता सर्वांगीण ग्रामीण विकासाचे एक साधन बनते.
या उपक्रमात विद्यार्थ्यांनीही पुढाकार घेतला पाहिजे. शाळांमध्ये जलसंवर्धनावर आधारित उपक्रम, निबंध, पोस्टर स्पर्धा, श्रमदान कार्यक्रम घेतले पाहिजेत. मुलांनी आपल्या घरी, आजूबाजूच्या परिसरात पाणी वाचवण्याचा आणि जिरवण्याचा संदेश दिला पाहिजे. कारण ही केवळ आजची नाही, तर उद्याच्या पिढीचीही जबाबदारी आहे.
सरकारही या चळवळीमध्ये अनेक योजनांच्या माध्यमातून सहकार्य करत आहे. जलयुक्त शिवार योजना, मिशन वॉटर, प्रधानमंत्री कृषि सिंचन योजना यांसारख्या विविध सरकारी योजना राबविल्या जात आहेत. यामध्ये नागरिकांनीही आपली भूमिका ओळखून सहभाग नोंदवणे गरजेचे आहे. जलसंधारणाचे कोणतेही काम हे केवळ शासनाचे काम नसून ते प्रत्येक व्यक्तीचे कर्तव्य आहे.
आज मोठमोठ्या शहरांमध्ये पाण्याची बेजबाबदार वापर, अनियंत्रित बांधकाम, वृक्षतोड यामुळे पावसाचे पाणी वाहून जाते. त्याचा भूजलावर परिणाम होतो आणि शहरातही उन्हाळ्यात पाण्याचे टँकर लावण्याची वेळ येते. म्हणूनच शहरांमध्येही छतावरील पावसाचे पाणी साठवण्याची, सोसायट्यांमध्ये पाणी पुन्हा वापरण्याची पद्धत अंगीकारणे गरजेचे आहे.
पाण्याचा अपव्यय थांबवणेही तितकेच महत्त्वाचे आहे. दात घासताना नळ सुरू ठेवणे, गाड्या धुण्यासाठी भरपूर पाणी वाया घालवणे, पाईपने बागेला पाणी देणे यासारख्या सवयी बदलणे आवश्यक आहे. प्रत्येक थेंबाची किंमत ओळखून, पाणी जपून वापरणे हीच काळाची गरज आहे.
आजच्या घडीला “पाणी अडवा, पाणी जिरवा” हे केवळ घोषवाक्य न राहता, एक सामाजिक, शाश्वत विकासाची चळवळ बनली पाहिजे. प्रत्येकाने आपल्या परीने या मोहिमेत सहभागी होणे गरजेचे आहे. आपले गाव, शहर, शाळा, कार्यालय, उद्योगधंदा याठिकाणी पाण्याचे अडथळे आणि साठवणूक याकडे लक्ष दिले पाहिजे. कारण पाणी हा फक्त एक नैसर्गिक स्रोत नसून तो आपल्या भविष्याचा आधार आहे.
प्राचीन काळात आपले पूर्वज पाण्याचे महत्त्व ओळखून विहिरी, तळी, बंधारे, बावड्या इत्यादी तयार करत. आज आपण त्या परंपरेपासून दूर गेलो आहोत. आधुनिक युगात विज्ञानाची मदत घेऊन आपण पाण्याचे पुनर्भरण आणि साठवण प्रभावी पद्धतीने करू शकतो. परंतु त्यासाठी जनजागृती, एकत्रित प्रयत्न आणि इच्छाशक्ती आवश्यक आहे.
माणूस वाचेल, समाज वाढेल, शेती बहरेल, पर्यावरण टिकेल – हे सर्व शक्य आहे तेव्हा जेव्हा पाणी उपलब्ध असेल. म्हणूनच भविष्यासाठी पाणी जपणे, अडवणे आणि जिरवणे हा आपला सर्वांचा नैतिक, सामाजिक आणि राष्ट्रीय कर्तव्य बनते. प्रत्येक थेंबाचे मोल समजून आपण जर आज प्रयत्न केले, तर उद्या आपली पिढी आनंदाने जगू शकेल.
“पाणी अडवा, पाणी जिरवा” या मंत्राचे पालन करून आपण जलसमृद्ध, शाश्वत आणि हरित भारताचे स्वप्न नक्कीच साकार करू शकतो. एक एक पाऊल पुढे टाकून, एक एक थेंब वाचवून आपण बदल घडवू शकतो – फक्त सुरुवात आपल्यालाच करावी लागेल.
Pani Adva Pani Jirva Marathi Nibandh F.A.Q
Q. पाणी अडवा पाणी जिरवा मराठी निबंध किती शब्दात लिहिण्यात आला आहे?
Ans : पाणी अडवा पाणी जिरवा मराठी निबंध 739 शब्दात लिहिण्यात आला आहे.
हे पण वाचा 👇👇
मी marathinibandhtopics.in लेखक आणि फाउंडर आहे मला लिहिण्याची वाचण्याची खूप आवड आहे मला या क्षेत्र मध्ये 5 वर्षा चे अनुभव आहे मी या ब्लॉग ची सुरुवात विद्यार्थ्यांना निबंध उपलब्ध करून देण्यासाठी केले आहे आमचे निबंध तुम्हाला कसे वाटतात कमेंट करून नक्की सांगत जा धन्यवाद 🙏🙏