महात्मा गांधी मराठी निबंध, Mahatma Gandhi Marathi Nibandh, महान देशभक्त महात्मा गांधी निबंध मराठी, mahatma gandhi jayanti marathi nibandh, राष्ट्रपिता महात्मा गांधी मराठी निबंध, mahatma gandhi marathi essay
महात्मा गांधी मराठी निबंध (Mahatma Gandhi Marathi Nibandh)
महात्मा गांधी हे भारतीय स्वातंत्र्यलढ्याचे शिल्पकार होते. त्यांचे संपूर्ण नाव मोहनदास करमचंद गांधी असे होते. त्यांचा जन्म २ ऑक्टोबर १८६९ रोजी पोरबंदर या गुजरातमधील एका छोट्या शहरात झाला. तेथील त्यांचे घराणे प्रामाणिकपणा, न्यायप्रियता आणि समाजसेवेच्या परंपरेसाठी ओळखले जात होते. लहानपणी गांधीजी साधे, निरागस आणि प्रामाणिक स्वभावाचे होते. त्यांच्या मनात सत्य व अहिंसा यांचा प्रभाव बालपणापासूनच उमलत गेला. पुढे त्यांनी आपल्या जीवनाचे सर्व ध्येय ह्याच दोन मूल्यांवर उभारले.
गांधीजींच्या शिक्षणाची सुरुवात पोरबंदर व राजकोट येथे झाली. ते नेहमी अभ्यासू होते, परंतु त्यांचा स्वभाव लाजाळू होता. १८८८ मध्ये ते उच्च शिक्षणासाठी इंग्लंडला गेले. तेथे त्यांनी वकिलीचे शिक्षण घेतले. इंग्लंडमधील वास्तव्यात त्यांनी शाकाहार, साधेपणा आणि प्रामाणिकपणाचा अधिक अभ्यास केला. त्यांचा जीवनाकडे पाहण्याचा दृष्टिकोन बदलला. परदेशी राहूनही त्यांनी भारतीय संस्कृती आणि अध्यात्म विसरले नाही. इंग्लंडमध्ये राहून त्यांच्यात आत्मसंयम, नियमबद्धता आणि आत्मचिंतनाची जाणीव दृढ झाली.
भारतामध्ये परतल्यावर गांधीजींनी वकिली सुरू केली. परंतु त्यांचे मन त्या कार्यात रमले नाही. त्यानंतर १८९३ मध्ये एका खटल्यासाठी ते दक्षिण आफ्रिकेला गेले. तेथे त्यांना पहिल्यांदा वर्णभेदाचा कडवट अनुभव आला. एका रेल्वेतून फक्त गोऱ्या प्रवाशांसाठी असलेल्या डब्यातून त्यांना बाहेर काढण्यात आले. या घटनेने त्यांच्या मनात खोलवर ठसा उमटवला. त्यांनी तेथूनच अन्यायाविरुद्ध लढण्याचा निर्धार केला. आफ्रिकेत राहून त्यांनी सत्याग्रहाची नवी पद्धत वापरली. सत्याग्रह म्हणजे अन्यायाला अहिंसक मार्गाने विरोध करणे. त्यांच्या या आंदोलनामुळे हजारो भारतीयांमध्ये आत्मविश्वास निर्माण झाला.
दक्षिण आफ्रिकेतील यशस्वी सत्याग्रहानंतर ते भारतात परतले. १९१५ मध्ये त्यांनी भारतीय स्वातंत्र्यलढ्यात सहभाग घेण्यास सुरुवात केली. त्यांनी गरिबांशी, शेतकऱ्यांशी आणि मजुरांशी संपर्क साधला. त्यांना जाणवले की स्वातंत्र्याचा खरा पाया सामान्य माणसाच्या सहभागात आहे. गांधीजींनी अहिंसा, सत्याग्रह आणि असहकार या मार्गाने ब्रिटिश सत्तेला आव्हान दिले. त्यांनी जनता जागृत केली आणि स्वदेशीचा मंत्र दिला. परकीय वस्तूंवर बहिष्कार टाकून भारतीय वस्तूंचा वापर करण्यास प्रवृत्त केले. चरखा फिरवणे हा त्यांचा स्वदेशीचा प्रतीकात्मक मार्ग होता.
१९१९ मध्ये झालेल्या जलियांवाला बाग हत्याकांडाने संपूर्ण देश हादरला. या घटनेनंतर गांधीजींचा अहिंसक संघर्ष आणखी तीव्र झाला. त्यांनी असहकार आंदोलन सुरू केले. या आंदोलनामुळे देशातील लाखो लोक राजकारणात सहभागी झाले. ब्रिटिश सरकारवर प्रचंड दबाव आला. जरी हे आंदोलन काही कारणांमुळे थांबवावे लागले, तरी त्याचा प्रभाव प्रचंड होता.
१९३० मध्ये गांधीजींनी मिठाचा सत्याग्रह केला. हा आंदोलन भारतीय इतिहासातील एक क्रांतिकारी टप्पा ठरला. त्यांनी साबरमती आश्रमातून दांडीकडे २४० मैलांचा पदयात्रा काढला. हजारो लोक त्यांच्या सोबत सामील झाले. त्यांनी मिठावर असलेला कर तोडला. या छोट्या गोष्टीतून त्यांनी जनतेला ब्रिटिश सत्तेविरुद्ध उभे केले. हा सत्याग्रह जागतिक स्तरावर प्रसिद्ध झाला आणि गांधीजींच्या अहिंसेच्या मार्गाचे कौतुक जगभर झाले.
भारत छोडो आंदोलन हे १९४२ मध्ये गांधीजींनी दिलेले घोषवाक्य होते. “करेंगे या मरेंगे” हे त्यांचे उद्गार प्रत्येक भारतीयाच्या मनाला भिडले. या आंदोलनामुळे ब्रिटिश सरकार हादरले. लाखो लोक तुरुंगात गेले, अनेक बलिदान झाले, पण जनतेची जिद्द कमी झाली नाही. शेवटी ब्रिटिश सत्तेला भारत सोडण्यास भाग पाडले गेले.
गांधीजी फक्त राजकारणी नव्हते, तर ते एक महान समाजसुधारकही होते. त्यांनी अस्पृश्यतेविरुद्ध लढा दिला. त्यांनी हरिजन या शब्दाचा प्रसार करून दलित समाजाला सन्मान मिळवून देण्याचा प्रयत्न केला. महिलांच्या शिक्षणाला त्यांनी प्रोत्साहन दिले. त्यांना वाटत होते की खरी स्वराज्य फक्त राजकीय स्वातंत्र्यात नसून सामाजिक न्यायात आहे. साधेपणा, शुद्धता, आत्मसंयम, सत्य आणि अहिंसा हीच त्यांची खरी संपत्ती होती.
गांधीजींच्या विचारांनी जगातील अनेक नेत्यांना प्रेरणा दिली. मार्टिन ल्यूथर किंग ज्युनियर, नेल्सन मंडेला यांसारख्या नेत्यांनी त्यांच्याकडून अहिंसेचे बळ घेतले. गांधीजींनी दाखवून दिले की हिंसेशिवायही मोठा बदल घडवता येतो. त्यांचे जीवन हे जगासाठी एक आदर्श ठरले.
परंतु त्यांच्या या संघर्षपूर्ण जीवनाचा शेवट दुःखद होता. ३० जानेवारी १९४८ रोजी नथुराम गोडसे या व्यक्तीने त्यांची गोळी घालून हत्या केली. “हे राम” हे शब्द त्यांच्या तोंडून शेवटच्या क्षणी उमटले असे म्हटले जाते. त्यांच्या मृत्यूने संपूर्ण जग शोकाकुल झाले.
गांधीजी गेले तरी त्यांचे विचार आजही जिवंत आहेत. सत्य, अहिंसा, साधेपणा, स्वदेशी, श्रमाची पूजा, आत्मसंयम ही त्यांची शिकवण आजही तेवढीच महत्वाची आहे. आजच्या काळातही जर त्यांच्या तत्त्वांचा अवलंब केला, तर समाजातील अन्याय, विषमता आणि हिंसा कमी करता येईल.
महात्मा गांधी हे खऱ्या अर्थाने राष्ट्रपिता आहेत. त्यांचे जीवन आणि विचार भारतीय जनतेसाठी प्रेरणादायी आहेत. त्यांनी दाखवून दिले की एका साध्या व्यक्तीने प्रचंड साम्राज्याला अहिंसक मार्गाने पराभूत करता येते. त्यांच्या कार्यामुळे भारताला स्वातंत्र्य मिळाले आणि जगभरात अहिंसेचे महत्त्व पटले.
आज आपण त्यांची शिकवण विसरत चाललो आहोत. भांडण, हिंसा, भ्रष्टाचार आणि स्वार्थाने समाज कलुषित होत आहे. अशा वेळी गांधीजींचे आदर्श पुन्हा आत्मसात करण्याची गरज आहे. सत्य आणि अहिंसा या मूल्यांनीच समाजात खरी शांती आणि विकास साधता येईल.
गांधीजींचा जन्मदिवस २ ऑक्टोबर हा आंतरराष्ट्रीय अहिंसा दिन म्हणून साजरा केला जातो. हा दिवस आपल्याला त्यांच्या स्मृती जागवतो. त्यांचे चरित्र हे एक अखंड प्रेरणास्त्रोत आहे. साधेपणा, आत्मविश्वास आणि निस्वार्थी सेवा हे त्यांच्या जीवनाचे गमक होते.
गांधीजींचे योगदान केवळ स्वातंत्र्य मिळविण्यातच नाही तर समाज सुधारण्यातही अमूल्य आहे. त्यांच्या जीवनकथेतून प्रत्येक भारतीयाने धडा घ्यायला हवा. त्यांनी जगाला शिकवले की खरे बळ हे शस्त्रात नसून सत्य आणि अहिंसेत आहे.
त्यामुळेच महात्मा गांधी हे केवळ भारताचेच नव्हे तर संपूर्ण जगाचे प्रेरणास्थान आहेत. त्यांचे विचार कालातीत आहेत आणि ते आजही मार्गदर्शक आहेत. महात्मा गांधींच्या तत्त्वज्ञानाचा प्रसार झाला तर जगात खरी शांतता, समता आणि बंधुता प्रस्थापित होऊ शकेल.
महात्मा गांधींचे संपूर्ण जीवन हे एका महान यज्ञासारखे होते, ज्यात त्यांनी स्वतःला अर्पण केले. त्यांनी स्वार्थत्याग करून राष्ट्रासाठी आयुष्य वाहिले. त्यामुळेच ते खऱ्या अर्थाने राष्ट्रपिता ठरले. त्यांचे विचार जिवंत ठेवणे, त्यांच्या शिकवणीचा अवलंब करणे हे प्रत्येक भारतीयाचे कर्तव्य आहे. महात्मा गांधींचे नाव घेतले की सत्य, अहिंसा आणि साधेपणाचे तेजस्वी आदर्श डोळ्यासमोर उभे राहतात. त्यांनी दाखवून दिले की एका माणसाच्या दृढनिश्चयाने संपूर्ण जग बदलू शकते. म्हणूनच महात्मा गांधींचे जीवन हे मानवतेच्या इतिहासातील एक अनमोल वारसा आहे.
Mahatma Gandhi Marathi Nibandh FAQ
Q. महात्मा गांधी मराठी निबंध किती शब्दात लिहिण्यात आला
Ans: महात्मा गांधी मराठी निबंध 930 शब्दात लिहिण्यात आला आहे.
हे पण वाचा 👇👇👇
सावित्रीबाई फुले माहिती मराठी निबंध
मी marathinibandhtopics.in लेखक आणि फाउंडर आहे मला लिहिण्याची वाचण्याची खूप आवड आहे मला या क्षेत्र मध्ये 5 वर्षा चे अनुभव आहे मी या ब्लॉग ची सुरुवात विद्यार्थ्यांना निबंध उपलब्ध करून देण्यासाठी केले आहे आमचे निबंध तुम्हाला कसे वाटतात कमेंट करून नक्की सांगत जा धन्यवाद 🙏🙏